ജനുവരി 12 ദേശീയ യുവജനദിനമായി ആഘോഷിച്ച് തുടങ്ങിയത് 1985 മുതലാണ്. ഭാരതീയ സന്ന്യാസിമാരില് പ്രമുഖനായ സ്വാമി വിവേകാനന്ദന്റെ ജന്മദിനമാണ് ദേശീയ യുവജനദിനമായി ആഘോഷിക്കാൻ തീരുമാനിച്ചത്. ഇന്ത്യന് യുവത്വത്തിന് അത്രമാത്രം പ്രചോദനാത്മകമായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ തത്വങ്ങളും ആശയങ്ങളും എന്നതിനാലാണത്. ഇന്ത്യയിലെ ഓരോ സംസ്ഥാനത്തും സ്കൂളുകളിലും കലാലയങ്ങളിലും പ്രത്യേക ചടങ്ങുകള് ഇതോടനുബന്ധിച്ച് നടക്കാറുണ്ട്. പ്രത്യേകം യുവജന സമ്മേളനങ്ങള്, പ്രഭാഷണങ്ങള്, സംഗീതം, ഘോഷയാത്രകള് എന്നിവ അവയിൽ ചിലതാണ്. സ്വാമി വിവേകാനാന്ദന്റെ മാതൃകയിൽ വേഷമണിഞ്ഞും അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൃതികളും പ്രഭാഷണങ്ങളും വായിച്ചും പലരും ഇത് കൊണ്ടാടാറുണ്ട്.
1863 ജനുവരി 12നായിരുന്നു പൂര്വാശ്രമത്തിൽ നരേന്ദ്ര നാഥ് ദത്ത എന്നുപേരുണ്ടായിരുന്ന സ്വാമിയുടെ ജനനം. ശേഷം ശ്രീരാമകൃഷ്ണ പരമഹംസന്റെ ശിഷ്യത്വം സ്വീകരിച്ചായിരുന്നു അദ്ദേഹം സ്വാമി വിവേകാനന്ദയായത്. വേദാന്ത യോഗയുടെ പ്രചാരകനായ അദ്ദേഹം ഹൈന്ദവ നവോത്ഥാനത്തിന് ശ്രമിച്ചവരിൽ മുൻനിരയിലുള്ളയാളാണ്. ശബരിമല വിഷയത്തിന്റേയും മറ്റും സാഹചര്യത്തിൽ നവോത്ഥാന ആശയങ്ങള് ഉയര്ത്തികാട്ടാൻ ഏവരും ശ്രമിക്കുന്ന സമയത്ത് സ്വാമി വിവേകാനന്ദന്റെ ആശയങ്ങള്ക്ക് ഏറെ പ്രസക്തിയുണ്ട്.
1863 ജനുവരി 12നായിരുന്നു പൂര്വാശ്രമത്തിൽ നരേന്ദ്ര നാഥ് ദത്ത എന്നുപേരുണ്ടായിരുന്ന സ്വാമിയുടെ ജനനം. ശേഷം ശ്രീരാമകൃഷ്ണ പരമഹംസന്റെ ശിഷ്യത്വം സ്വീകരിച്ചായിരുന്നു അദ്ദേഹം സ്വാമി വിവേകാനന്ദയായത്. വേദാന്ത യോഗയുടെ പ്രചാരകനായ അദ്ദേഹം ഹൈന്ദവ നവോത്ഥാനത്തിന് ശ്രമിച്ചവരിൽ മുൻനിരയിലുള്ളയാളാണ്. ശബരിമല വിഷയത്തിന്റേയും മറ്റും സാഹചര്യത്തിൽ നവോത്ഥാന ആശയങ്ങള് ഉയര്ത്തികാട്ടാൻ ഏവരും ശ്രമിക്കുന്ന സമയത്ത് സ്വാമി വിവേകാനന്ദന്റെ ആശയങ്ങള്ക്ക് ഏറെ പ്രസക്തിയുണ്ട്.