ഉത്തരാഖണ്ഡില് നിന്ന് ചൈന അതിര്ത്തിയിലേക്ക് ഇന്ത്യ നിര്മ്മിച്ച റോഡ് പ്രതിരോധമന്ത്രി രാജ്നാഥ് സിങ് ഉദ്ഘാടനം ചെയ്തത് കഴിഞ്ഞ മെയ് എട്ടിനാണ്. ഇന്ത്യയും നേപ്പാളും തമ്മില് ഇപ്പോള് നടക്കുന്ന അതിര്ത്തി തര്ക്കത്തിന് പിന്നിലുള്ള പ്രധാന വിഷയം 80 കിലോമീറ്റര് നീളമുള്ള ഈ റോഡാണ്.
ദാര്ച്ചുള എന്ന അതിര്ത്തി പട്ടണത്തില് നിന്ന് ചൈന നിയന്ത്രിക്കുന്ന ടിബറ്റിലെ ലിപുലേഖ് വരെയാണ് ഇന്ത്യ റോഡ് നിര്മ്മിച്ചത്. പന്ത്രണ്ട് വര്ഷമെടുത്തു പണി പൂര്ത്തിയാകാന്. ഇത് കടന്നുപോകുന്നതാകട്ടെ, ഇന്ത്യയും നേപ്പാളും ചൈനയും അതിര്ത്തി പങ്കിടുന്ന തന്ത്രപ്രധാനമായ കാലാപാനി മേഖലയിലൂടെയും.
കാലാപാനി തങ്ങളുടെതാണെന്നാണ് നേപ്പാള് അവകാശപ്പെടുന്നത്. ആറ് ദശബ്ദത്തോളം ഇന്ത്യ നിയന്ത്രിക്കുന്ന പ്രദേശമാണിത്. പക്ഷേ, ഉടമസ്ഥര് തങ്ങളാണെന്നാണ് നേപ്പാള് പറയുന്നു. ഈ വാദങ്ങള് ഇന്ത്യ പൂര്ണമായും നിരസിക്കുകയാണ്.
പന്ത്രണ്ട് വര്ഷം എടുത്ത് നിര്മ്മിച്ച ഒരു റോഡിന്റെ പേരില് ഉലയുന്നതാണോ ഇന്ത്യ-നേപ്പാള് ബന്ധം? ഒരിക്കലുമല്ല, കാലാപാനി ദീര്ഘകാലമായി നിലനില്ക്കുന്ന ഇന്ത്യ - നേപ്പാള് അസ്വാരസ്യങ്ങളിലെ ഏറ്റവും പുതിയ അധ്യായമാണ്.
പുതിയ തര്ക്കങ്ങളുടെ തുടക്കം
2019 നവംബര് 2ന് ഇന്ത്യ പുതിയ രാഷ്ട്രീയ ഭൂപടം പ്രസിദ്ധീകരിച്ചതോടെയാണ് നിലവിലെ പ്രശനങ്ങള് തുടങ്ങുന്നത്. ജമ്മു കശ്മീരിന്റെ പ്രത്യേക പദവി റദ്ദാക്കിയ ആര്ട്ടിക്കിള് 370 പ്രാബല്യത്തിലായതിന് ശേഷമാണ് ഇന്ത്യ ഭൂപടം പ്രസിദ്ധപ്പെടുത്തിയത്. പുതിയ ഭൂപടത്തില് കാലാപാനി ഇന്ത്യയുടെ ഭാഗമായി ചിത്രീകരിച്ചതോടെ നേപ്പാള് പ്രതിഷേധിച്ചു. നേപ്പാള് സര്ക്കാരിനെതിരെ സോഷ്യല് മീഡിയയില് വിമര്ശനം ശക്തമായി.
കാലാപാനിയിലൂടെയുള്ള പുതിയ റോഡ് പൂര്ത്തിയായതോടെയാണ് വീണ്ടും ഈ വിഷയം നേപ്പാളില് ഉയര്ന്നുവന്നത്. ചര്ച്ചയ്ക്ക് നേപ്പാള് സന്നദ്ധത അറിയിച്ചെങ്കിലും ഇന്ത്യയുടെത് തണുത്ത പ്രതികരണമായിരുന്നു. പിന്നാലെ നേപ്പാള് സ്വന്തം ഭൂപടം തിരുത്തി. ഇന്ത്യ നിയന്ത്രിക്കുന്ന ഉത്തരാഖണ്ഡ് അതിര്ത്തിയിലെ പ്രദേശങ്ങള് ഭൂപടത്തില് ഉള്പ്പെടുത്തി. അംഗീകരിക്കാനാകാത്തത് എന്നാണ് ഇന്ത്യയുടെ പ്രതികരണം.
ഇന്ത്യയ്ക്ക് വേണ്ടി പ്രതിരോധവകുപ്പിന് കീഴിലുള്ള ബോര്ഡര് റോഡ്സ് ഓര്ഗനൈസേഷന് ആണ് റോഡ് നിര്മ്മിച്ചത്. 2008ല് തുടങ്ങിയ നിര്മ്മാണം അഞ്ച് വര്ഷത്തിനുള്ളില് പൂര്ത്തിയാകുമെന്ന് കരുതിയെങ്കിലും നീണ്ടുപോയി. രണ്ടുകാര്യങ്ങളാണ് ഈ റോഡ് നിര്മ്മാണത്തിലൂടെ ഇന്ത്യ നേടിയത്.
ഒന്ന്, കൈലാസ മാനസരോവര യാത്രയുടെ ദൈര്ഘ്യം കുറച്ചു.
രണ്ട്, ടിബറ്റിലേക്ക് വാണിജ്യം എളുപ്പമാക്കുന്ന ഒരു വഴിതുറന്നു.
ഹിന്ദു തീര്ഥാടനകേന്ദ്രമായ കൈലാസ മാനസരോവര്, ചൈന നിയന്ത്രിക്കുന്ന ടിബറ്റിലാണ്. നിലവില് മൂന്നാഴ്ച്ചയാണ് ഈ വാര്ഷിക തീര്ഥാടനത്തിന് വേണ്ടിവരുന്ന യാത്ര സമയം. പുതിയ റോഡുവന്നതോടെ ഇത് ഒരാഴ്ച്ചയായി കുറയും. ഇത് വലിയൊരു നേട്ടമായാണ് ഇന്ത്യ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നത്.
കാലാപാനി ആര്ക്ക് അവകാശപ്പെട്ടതാണ്?
1815ലെ ഒരു ഉടമ്പടിയാണ് കാലാപാനി തങ്ങളുടെ സ്വന്തമാണെന്ന് നേപ്പാള് വാദിക്കുന്നതിനുള്ള ആദ്യ തെളിവ്. ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യ കമ്പനിയും നേപ്പാളും തമ്മിലുണ്ടാക്കിയ സുഗൗളി ഉടമ്പടി അനുസരിച്ച് കാളി നദിക്ക് കിഴക്കോട്ടുള്ള പ്രദേശം നേപ്പാള് ആണ്. ലിംപിയധുര എന്ന സ്ഥലമാണ് നദിയുടെ ഉത്ഭവമെന്ന് നേപ്പാള് വാദിക്കുമ്പോള്, കാലാപാനിയാണ് ഉത്ഭവം എന്നാണ് ഇന്ത്യയുടെ വാദം.
1962ലെ ഇന്ത്യ - ചൈന യുദ്ധ സമയത്താണ് വീണ്ടും കാലാപാനി തര്ക്ക വിഷയമാകുന്നത്. 1962 മുതല് ഇന്ത്യ കാലാപാനിയില് സൈന്യത്തെ നിയോഗിച്ചിരുന്നു. 1959ല് ടിബറ്റിലേക്ക് ചൈന അധിനിവേശം നടത്തിയപ്പോള് നേപ്പാളിന്റെ പിന്തുണയോടെ കാലാപാനിയുള്പ്പെടെ 18 ഇടങ്ങളില് ഇന്ത്യ മിലിട്ടറി പോസ്റ്റുകള് സ്ഥാപിച്ചിരുന്നു. 1969ല് കാലാപാനി ഒഴികെയുള്ള സ്ഥലങ്ങളില് നിന്ന് ഇന്ത്യ പിന്മാറി.
1997ല് ലിപുലേഖ് ചുരം ഇന്ത്യ സ്ഥിരമായി തുറന്നു. ചൈനയുമായുള്ള ചര്ച്ചയ്ക്ക് ശേഷം, കൈലാസ മാനസരോവര യാത്രയ്ക്ക് വേണ്ടിയാണ് പാത ഇന്ത്യ തുറന്നത്. അന്നും നേപ്പാള് പ്രതിഷേധിച്ചിരുന്നു. പക്ഷേ, ഇന്ത്യ മുന്നോട്ടുപോയി. 2015ല് നരേന്ദ്ര മോദിയുടെ ചൈനാ സന്ദര്ശനത്തിന് ശേഷം ലിപുലേഖ് ചുരം വാണിജ്യ ആവശ്യങ്ങള്ക്കുവേണ്ടി ഉപയോഗിക്കാന് ഇന്ത്യയും ചൈനയും ധാരണയായി. ഇതോടെ നേപ്പാള് പ്രതിഷേധം ശക്തമാക്കുകയും ചെയ്തു.
എന്തുകൊണ്ട് നേപ്പാള് ഇന്ത്യയെ വെറുക്കുന്നു?
ഇന്ത്യ, നേപ്പാളിലെ ഏറ്റവും വലിയ ബാഹ്യശക്തിയാണ്. രാജ്യത്തിന് മൂന്നുവശത്തും ഇന്ത്യയാണ്. ബിഹാര്, ഉത്തര്പ്രദേശ്, ഉത്തരാഖണ്ഡ്, സിക്കിം സംസ്ഥാനങ്ങളാണ് അതിര്ത്തി. ഹിന്ദുമതവിശ്വാസികളാണ് ഭൂരിപക്ഷവും. നേപ്പാളിന്റെ വിദേശവ്യാപാരത്തിന്റെ 60 ശതമാനവും ഇന്ത്യയാണ് കൈയ്യാളുന്നത്. പെട്രോളിയം, ഗ്യാസ്, ഭക്ഷ്യവസ്തുക്കള്, മരുന്നുകള് എന്നിങ്ങനെ മുഴുവന് ആവശ്യങ്ങള്ക്കും നേപ്പാള് ആശ്രയിക്കുന്നത് ഇന്ത്യയെയാണ്.
ഇതില് ഒതുങ്ങുന്നില്ല നേപ്പാളിലെ ഇന്ത്യന് സ്വാധീനം. 1990കളില് മാവോയിസ്റ്റ് പ്രക്ഷോഭം നേപ്പാളില് രൂക്ഷമായപ്പോള് രാജ്യത്തെ സമാധാനത്തിലേക്ക് മടക്കിക്കൊണ്ടുവരാന് സഹായിച്ചത് ഇന്ത്യയാണ്. 2004ല് ഇന്ത്യ ഒരു സമാധാനക്കരാറില് നേപ്പാളിനെ എത്തിച്ചു. രാജ്യത്തിന് ഒരു ഭരണഘടനയുണ്ടാക്കാന് സഹായിച്ചു.
ഇതേ സ്വാധീനം ഇന്ത്യയ്ക്ക് നേപ്പാളില് തിരിച്ചടിയാകുന്നത് പിന്നീട് കണ്ടത്. ഇന്ത്യ സ്വയം വല്യേട്ടന് ചമയുകയാണെന്നാണ് നേപ്പാള് ആരോപിക്കുന്നത്. 2015ല് നേപ്പാള് ഭരണഘടന അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടതോടെ നേപ്പാള് സംഘര്ഷങ്ങളിലേക്ക് വീണു. ഇതിന് പ്രധാന കാരണമായി നേപ്പാള് കരുതുന്നത് ഇന്ത്യയെയാണ്.
നേപ്പാളിലെ ഇന്ത്യയുടെ അജണ്ട
എങ്ങനെയാണ് നേപ്പാളിലെ ഒരു ആഭ്യന്തര പ്രതിസന്ധിക്ക് ഇന്ത്യ കാരണമാകുന്നത്? 2015ലെ പ്രക്ഷോഭങ്ങളിലേക്ക് പോകും മുന്പ് നമുക്ക് 2020ലേക്ക് വരാം. ജൂണ് 12ന് ബിഹാറില് നേപ്പാള് സൈന്യത്തിന്റെ വെടിയേറ്റ് ഒരു ഇന്ത്യക്കാരന് മരിച്ചിരുന്നു. അതിര്ത്തി കടന്ന് ബന്ധുവീട്ടിലേക്ക് പോകാന് ശ്രമിച്ച ഒരു ആള്ക്കൂട്ടത്തിന് നേരെ നേപ്പാള് പോലീസ് വെടിവെച്ചു. ഇന്ത്യ - നേപ്പാള് അതിര്ത്തി പ്രശനവുമായി ഇതിന് ബന്ധമില്ലെന്നാണ് നേപ്പാളും ഇന്ത്യയും വാദിക്കുന്നതെങ്കിലും അത് ശരിയല്ല. നേപ്പാളിലെ ഇന്ത്യാ വിരുദ്ധതയുടെ പ്രകടമായ ഒരു ഉദാഹരണമാണ് ഈ വെടിവെയ്പ്പ്.
2015ല് നേപ്പാള് ഭരണഘടന അംഗീകരിച്ചതിന് ശേഷം ഉണ്ടായ പ്രക്ഷോഭങ്ങളില് 49 പേര് മരിച്ചതായാണ് വിവിധ മാധ്യമങ്ങളുടെ റിപ്പോര്ട്ട്. ഭരണഘടന കാഠ്മണ്ഠുവില് നിന്നുള്ളവരുടെ താല്പര്യങ്ങള് മാത്രം സംരക്ഷിക്കുന്നു എന്നാരോപിച്ച് ഇന്ത്യന് അതിര്ത്തിയില് താമസിക്കുന്ന മാധേസി വിഭാഗക്കാരാണ് പ്രക്ഷോഭം തുടങ്ങിയത്. ഇന്ത്യയില് നിന്ന് നേപ്പാളിലേക്ക് തുറക്കുന്ന പ്രധാന അതിര്ത്തിയായ ബിര്ഗുഞ്ച് പ്രക്ഷോഭകര് ഉപരോധിച്ചു. പ്രക്ഷോഭം ശക്തമായതോടെ നേപ്പാളിലേക്കുള്ള ചരക്കുനീക്കം നിലച്ചു. രാജ്യം ഗുരുതരമായ പ്രതിസന്ധിയിലേക്ക് നീങ്ങി.
മാധേസി പ്രക്ഷോഭത്തിന് ഇന്ത്യയുടെ മൗനാനുവാദം ഉണ്ടെന്നാണ് നേപ്പാള് ആരോപിക്കുന്നത്. മാധേസികള് ഇന്ത്യന് പൈതൃകമുള്ളവരാണ്. ഉത്തര്പ്രദേശ്, ബിഹാര് അതിര്ത്തികളില് താമസിക്കുന്ന ഇവര് നേപ്പാളിന്റെ സമതലപ്രദേശമായ ടെറായ് മേഖലയിലാണ് പെടുന്നത്. നേപ്പാളിലെ രാഷ്ട്രീയത്തിലും അധികാരത്തിലും സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നവര് ഹിമാലയന് മേഖലയില് നിന്നുള്ളവരാണ്. തങ്ങള് അവഗണിക്കപ്പെടുകയാണെന്നും പുതിയ ഭരണഘടനയില് തങ്ങള്ക്ക് പ്രാതിനിധ്യം ലഭിച്ചില്ലെന്നും മാധേസികള് ആരോപിക്കുന്നു. ഇത് ഇന്ത്യയും അംഗീകരിക്കുന്നുണ്ട്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ പ്രക്ഷോഭത്തോട് ഇന്ത്യ അനുകൂലമായാണ് നിലപാട് എടുത്തത്.
ഏകദേശം അഞ്ച് മാസങ്ങള്ക്ക് ശേഷമാണ് ഉപരോധം അവസാനിച്ചത്. ഇതിന്റെ അനുരണനങ്ങള് നേപ്പാളില് ഇപ്പോഴും അലയടിക്കുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ അധികാരം അമിതമാണെന്ന് തോന്നുമ്പോള് നേപ്പാള് ആശ്രയിക്കുന്നത് ചൈനയെയാണ്. ഇന്ത്യയെ അവഗണിച്ച് ചൈനയില് നിന്ന് എണ്ണ ഇറക്കുമതി ചെയ്യാന് നേപ്പാള് തീരുമാനിച്ചിരുന്നു.
രണ്ട് വമ്പന് അയല്രാജ്യങ്ങള്ക്ക് ഇടയില് നിന്ന് സ്വന്തം പ്രദേശവും താല്പര്യവും സംരക്ഷിക്കുക എന്ന വലിയ കടമ്പയാണ് നേപ്പാളിനുള്ളത്. നേപ്പാള്കൂടെ ചൈനയിലേക്ക് തിരിയുന്നത് ആകും ഇക്കാര്യത്തില് ഇന്ത്യയെ ഏറ്റവും വിഷമിപ്പിക്കുക.
ദാര്ച്ചുള എന്ന അതിര്ത്തി പട്ടണത്തില് നിന്ന് ചൈന നിയന്ത്രിക്കുന്ന ടിബറ്റിലെ ലിപുലേഖ് വരെയാണ് ഇന്ത്യ റോഡ് നിര്മ്മിച്ചത്. പന്ത്രണ്ട് വര്ഷമെടുത്തു പണി പൂര്ത്തിയാകാന്. ഇത് കടന്നുപോകുന്നതാകട്ടെ, ഇന്ത്യയും നേപ്പാളും ചൈനയും അതിര്ത്തി പങ്കിടുന്ന തന്ത്രപ്രധാനമായ കാലാപാനി മേഖലയിലൂടെയും.
കാലാപാനി തങ്ങളുടെതാണെന്നാണ് നേപ്പാള് അവകാശപ്പെടുന്നത്. ആറ് ദശബ്ദത്തോളം ഇന്ത്യ നിയന്ത്രിക്കുന്ന പ്രദേശമാണിത്. പക്ഷേ, ഉടമസ്ഥര് തങ്ങളാണെന്നാണ് നേപ്പാള് പറയുന്നു. ഈ വാദങ്ങള് ഇന്ത്യ പൂര്ണമായും നിരസിക്കുകയാണ്.
പന്ത്രണ്ട് വര്ഷം എടുത്ത് നിര്മ്മിച്ച ഒരു റോഡിന്റെ പേരില് ഉലയുന്നതാണോ ഇന്ത്യ-നേപ്പാള് ബന്ധം? ഒരിക്കലുമല്ല, കാലാപാനി ദീര്ഘകാലമായി നിലനില്ക്കുന്ന ഇന്ത്യ - നേപ്പാള് അസ്വാരസ്യങ്ങളിലെ ഏറ്റവും പുതിയ അധ്യായമാണ്.
പുതിയ തര്ക്കങ്ങളുടെ തുടക്കം
2019 നവംബര് 2ന് ഇന്ത്യ പുതിയ രാഷ്ട്രീയ ഭൂപടം പ്രസിദ്ധീകരിച്ചതോടെയാണ് നിലവിലെ പ്രശനങ്ങള് തുടങ്ങുന്നത്. ജമ്മു കശ്മീരിന്റെ പ്രത്യേക പദവി റദ്ദാക്കിയ ആര്ട്ടിക്കിള് 370 പ്രാബല്യത്തിലായതിന് ശേഷമാണ് ഇന്ത്യ ഭൂപടം പ്രസിദ്ധപ്പെടുത്തിയത്. പുതിയ ഭൂപടത്തില് കാലാപാനി ഇന്ത്യയുടെ ഭാഗമായി ചിത്രീകരിച്ചതോടെ നേപ്പാള് പ്രതിഷേധിച്ചു. നേപ്പാള് സര്ക്കാരിനെതിരെ സോഷ്യല് മീഡിയയില് വിമര്ശനം ശക്തമായി.
കാലാപാനിയിലൂടെയുള്ള പുതിയ റോഡ് പൂര്ത്തിയായതോടെയാണ് വീണ്ടും ഈ വിഷയം നേപ്പാളില് ഉയര്ന്നുവന്നത്. ചര്ച്ചയ്ക്ക് നേപ്പാള് സന്നദ്ധത അറിയിച്ചെങ്കിലും ഇന്ത്യയുടെത് തണുത്ത പ്രതികരണമായിരുന്നു. പിന്നാലെ നേപ്പാള് സ്വന്തം ഭൂപടം തിരുത്തി. ഇന്ത്യ നിയന്ത്രിക്കുന്ന ഉത്തരാഖണ്ഡ് അതിര്ത്തിയിലെ പ്രദേശങ്ങള് ഭൂപടത്തില് ഉള്പ്പെടുത്തി. അംഗീകരിക്കാനാകാത്തത് എന്നാണ് ഇന്ത്യയുടെ പ്രതികരണം.
ഇന്ത്യയ്ക്ക് വേണ്ടി പ്രതിരോധവകുപ്പിന് കീഴിലുള്ള ബോര്ഡര് റോഡ്സ് ഓര്ഗനൈസേഷന് ആണ് റോഡ് നിര്മ്മിച്ചത്. 2008ല് തുടങ്ങിയ നിര്മ്മാണം അഞ്ച് വര്ഷത്തിനുള്ളില് പൂര്ത്തിയാകുമെന്ന് കരുതിയെങ്കിലും നീണ്ടുപോയി. രണ്ടുകാര്യങ്ങളാണ് ഈ റോഡ് നിര്മ്മാണത്തിലൂടെ ഇന്ത്യ നേടിയത്.
ഒന്ന്, കൈലാസ മാനസരോവര യാത്രയുടെ ദൈര്ഘ്യം കുറച്ചു.
രണ്ട്, ടിബറ്റിലേക്ക് വാണിജ്യം എളുപ്പമാക്കുന്ന ഒരു വഴിതുറന്നു.
ഹിന്ദു തീര്ഥാടനകേന്ദ്രമായ കൈലാസ മാനസരോവര്, ചൈന നിയന്ത്രിക്കുന്ന ടിബറ്റിലാണ്. നിലവില് മൂന്നാഴ്ച്ചയാണ് ഈ വാര്ഷിക തീര്ഥാടനത്തിന് വേണ്ടിവരുന്ന യാത്ര സമയം. പുതിയ റോഡുവന്നതോടെ ഇത് ഒരാഴ്ച്ചയായി കുറയും. ഇത് വലിയൊരു നേട്ടമായാണ് ഇന്ത്യ ചൂണ്ടിക്കാണിക്കുന്നത്.
കാലാപാനി ആര്ക്ക് അവകാശപ്പെട്ടതാണ്?
1815ലെ ഒരു ഉടമ്പടിയാണ് കാലാപാനി തങ്ങളുടെ സ്വന്തമാണെന്ന് നേപ്പാള് വാദിക്കുന്നതിനുള്ള ആദ്യ തെളിവ്. ഈസ്റ്റ് ഇന്ത്യ കമ്പനിയും നേപ്പാളും തമ്മിലുണ്ടാക്കിയ സുഗൗളി ഉടമ്പടി അനുസരിച്ച് കാളി നദിക്ക് കിഴക്കോട്ടുള്ള പ്രദേശം നേപ്പാള് ആണ്. ലിംപിയധുര എന്ന സ്ഥലമാണ് നദിയുടെ ഉത്ഭവമെന്ന് നേപ്പാള് വാദിക്കുമ്പോള്, കാലാപാനിയാണ് ഉത്ഭവം എന്നാണ് ഇന്ത്യയുടെ വാദം.
1962ലെ ഇന്ത്യ - ചൈന യുദ്ധ സമയത്താണ് വീണ്ടും കാലാപാനി തര്ക്ക വിഷയമാകുന്നത്. 1962 മുതല് ഇന്ത്യ കാലാപാനിയില് സൈന്യത്തെ നിയോഗിച്ചിരുന്നു. 1959ല് ടിബറ്റിലേക്ക് ചൈന അധിനിവേശം നടത്തിയപ്പോള് നേപ്പാളിന്റെ പിന്തുണയോടെ കാലാപാനിയുള്പ്പെടെ 18 ഇടങ്ങളില് ഇന്ത്യ മിലിട്ടറി പോസ്റ്റുകള് സ്ഥാപിച്ചിരുന്നു. 1969ല് കാലാപാനി ഒഴികെയുള്ള സ്ഥലങ്ങളില് നിന്ന് ഇന്ത്യ പിന്മാറി.
1997ല് ലിപുലേഖ് ചുരം ഇന്ത്യ സ്ഥിരമായി തുറന്നു. ചൈനയുമായുള്ള ചര്ച്ചയ്ക്ക് ശേഷം, കൈലാസ മാനസരോവര യാത്രയ്ക്ക് വേണ്ടിയാണ് പാത ഇന്ത്യ തുറന്നത്. അന്നും നേപ്പാള് പ്രതിഷേധിച്ചിരുന്നു. പക്ഷേ, ഇന്ത്യ മുന്നോട്ടുപോയി. 2015ല് നരേന്ദ്ര മോദിയുടെ ചൈനാ സന്ദര്ശനത്തിന് ശേഷം ലിപുലേഖ് ചുരം വാണിജ്യ ആവശ്യങ്ങള്ക്കുവേണ്ടി ഉപയോഗിക്കാന് ഇന്ത്യയും ചൈനയും ധാരണയായി. ഇതോടെ നേപ്പാള് പ്രതിഷേധം ശക്തമാക്കുകയും ചെയ്തു.
എന്തുകൊണ്ട് നേപ്പാള് ഇന്ത്യയെ വെറുക്കുന്നു?
ഇന്ത്യ, നേപ്പാളിലെ ഏറ്റവും വലിയ ബാഹ്യശക്തിയാണ്. രാജ്യത്തിന് മൂന്നുവശത്തും ഇന്ത്യയാണ്. ബിഹാര്, ഉത്തര്പ്രദേശ്, ഉത്തരാഖണ്ഡ്, സിക്കിം സംസ്ഥാനങ്ങളാണ് അതിര്ത്തി. ഹിന്ദുമതവിശ്വാസികളാണ് ഭൂരിപക്ഷവും. നേപ്പാളിന്റെ വിദേശവ്യാപാരത്തിന്റെ 60 ശതമാനവും ഇന്ത്യയാണ് കൈയ്യാളുന്നത്. പെട്രോളിയം, ഗ്യാസ്, ഭക്ഷ്യവസ്തുക്കള്, മരുന്നുകള് എന്നിങ്ങനെ മുഴുവന് ആവശ്യങ്ങള്ക്കും നേപ്പാള് ആശ്രയിക്കുന്നത് ഇന്ത്യയെയാണ്.
ഇതില് ഒതുങ്ങുന്നില്ല നേപ്പാളിലെ ഇന്ത്യന് സ്വാധീനം. 1990കളില് മാവോയിസ്റ്റ് പ്രക്ഷോഭം നേപ്പാളില് രൂക്ഷമായപ്പോള് രാജ്യത്തെ സമാധാനത്തിലേക്ക് മടക്കിക്കൊണ്ടുവരാന് സഹായിച്ചത് ഇന്ത്യയാണ്. 2004ല് ഇന്ത്യ ഒരു സമാധാനക്കരാറില് നേപ്പാളിനെ എത്തിച്ചു. രാജ്യത്തിന് ഒരു ഭരണഘടനയുണ്ടാക്കാന് സഹായിച്ചു.
ഇതേ സ്വാധീനം ഇന്ത്യയ്ക്ക് നേപ്പാളില് തിരിച്ചടിയാകുന്നത് പിന്നീട് കണ്ടത്. ഇന്ത്യ സ്വയം വല്യേട്ടന് ചമയുകയാണെന്നാണ് നേപ്പാള് ആരോപിക്കുന്നത്. 2015ല് നേപ്പാള് ഭരണഘടന അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടതോടെ നേപ്പാള് സംഘര്ഷങ്ങളിലേക്ക് വീണു. ഇതിന് പ്രധാന കാരണമായി നേപ്പാള് കരുതുന്നത് ഇന്ത്യയെയാണ്.
നേപ്പാളിലെ ഇന്ത്യയുടെ അജണ്ട
എങ്ങനെയാണ് നേപ്പാളിലെ ഒരു ആഭ്യന്തര പ്രതിസന്ധിക്ക് ഇന്ത്യ കാരണമാകുന്നത്? 2015ലെ പ്രക്ഷോഭങ്ങളിലേക്ക് പോകും മുന്പ് നമുക്ക് 2020ലേക്ക് വരാം. ജൂണ് 12ന് ബിഹാറില് നേപ്പാള് സൈന്യത്തിന്റെ വെടിയേറ്റ് ഒരു ഇന്ത്യക്കാരന് മരിച്ചിരുന്നു. അതിര്ത്തി കടന്ന് ബന്ധുവീട്ടിലേക്ക് പോകാന് ശ്രമിച്ച ഒരു ആള്ക്കൂട്ടത്തിന് നേരെ നേപ്പാള് പോലീസ് വെടിവെച്ചു. ഇന്ത്യ - നേപ്പാള് അതിര്ത്തി പ്രശനവുമായി ഇതിന് ബന്ധമില്ലെന്നാണ് നേപ്പാളും ഇന്ത്യയും വാദിക്കുന്നതെങ്കിലും അത് ശരിയല്ല. നേപ്പാളിലെ ഇന്ത്യാ വിരുദ്ധതയുടെ പ്രകടമായ ഒരു ഉദാഹരണമാണ് ഈ വെടിവെയ്പ്പ്.
2015ല് നേപ്പാള് ഭരണഘടന അംഗീകരിച്ചതിന് ശേഷം ഉണ്ടായ പ്രക്ഷോഭങ്ങളില് 49 പേര് മരിച്ചതായാണ് വിവിധ മാധ്യമങ്ങളുടെ റിപ്പോര്ട്ട്. ഭരണഘടന കാഠ്മണ്ഠുവില് നിന്നുള്ളവരുടെ താല്പര്യങ്ങള് മാത്രം സംരക്ഷിക്കുന്നു എന്നാരോപിച്ച് ഇന്ത്യന് അതിര്ത്തിയില് താമസിക്കുന്ന മാധേസി വിഭാഗക്കാരാണ് പ്രക്ഷോഭം തുടങ്ങിയത്. ഇന്ത്യയില് നിന്ന് നേപ്പാളിലേക്ക് തുറക്കുന്ന പ്രധാന അതിര്ത്തിയായ ബിര്ഗുഞ്ച് പ്രക്ഷോഭകര് ഉപരോധിച്ചു. പ്രക്ഷോഭം ശക്തമായതോടെ നേപ്പാളിലേക്കുള്ള ചരക്കുനീക്കം നിലച്ചു. രാജ്യം ഗുരുതരമായ പ്രതിസന്ധിയിലേക്ക് നീങ്ങി.
മാധേസി പ്രക്ഷോഭത്തിന് ഇന്ത്യയുടെ മൗനാനുവാദം ഉണ്ടെന്നാണ് നേപ്പാള് ആരോപിക്കുന്നത്. മാധേസികള് ഇന്ത്യന് പൈതൃകമുള്ളവരാണ്. ഉത്തര്പ്രദേശ്, ബിഹാര് അതിര്ത്തികളില് താമസിക്കുന്ന ഇവര് നേപ്പാളിന്റെ സമതലപ്രദേശമായ ടെറായ് മേഖലയിലാണ് പെടുന്നത്. നേപ്പാളിലെ രാഷ്ട്രീയത്തിലും അധികാരത്തിലും സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നവര് ഹിമാലയന് മേഖലയില് നിന്നുള്ളവരാണ്. തങ്ങള് അവഗണിക്കപ്പെടുകയാണെന്നും പുതിയ ഭരണഘടനയില് തങ്ങള്ക്ക് പ്രാതിനിധ്യം ലഭിച്ചില്ലെന്നും മാധേസികള് ആരോപിക്കുന്നു. ഇത് ഇന്ത്യയും അംഗീകരിക്കുന്നുണ്ട്. അതുകൊണ്ടുതന്നെ പ്രക്ഷോഭത്തോട് ഇന്ത്യ അനുകൂലമായാണ് നിലപാട് എടുത്തത്.
ഏകദേശം അഞ്ച് മാസങ്ങള്ക്ക് ശേഷമാണ് ഉപരോധം അവസാനിച്ചത്. ഇതിന്റെ അനുരണനങ്ങള് നേപ്പാളില് ഇപ്പോഴും അലയടിക്കുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ അധികാരം അമിതമാണെന്ന് തോന്നുമ്പോള് നേപ്പാള് ആശ്രയിക്കുന്നത് ചൈനയെയാണ്. ഇന്ത്യയെ അവഗണിച്ച് ചൈനയില് നിന്ന് എണ്ണ ഇറക്കുമതി ചെയ്യാന് നേപ്പാള് തീരുമാനിച്ചിരുന്നു.
രണ്ട് വമ്പന് അയല്രാജ്യങ്ങള്ക്ക് ഇടയില് നിന്ന് സ്വന്തം പ്രദേശവും താല്പര്യവും സംരക്ഷിക്കുക എന്ന വലിയ കടമ്പയാണ് നേപ്പാളിനുള്ളത്. നേപ്പാള്കൂടെ ചൈനയിലേക്ക് തിരിയുന്നത് ആകും ഇക്കാര്യത്തില് ഇന്ത്യയെ ഏറ്റവും വിഷമിപ്പിക്കുക.