കോമിക് പുസ്തകങ്ങളെക്കാള് സൂപ്പര്ഹീറോ സിനിമകള് കണ്ടുശീലിച്ച മലയാളികള്ക്ക് സ്റ്റാന് ലീ, അദ്ദേഹത്തിന്റെ കഥാപാത്രങ്ങളെക്കാള് വലുതാണെന്ന ബോധ്യം ഉണ്ടാകണമെന്നില്ല. അമേരിക്കന് കോമിക്സ് കമ്പനി മാര്വലിന്റെ യഥാര്ഥ സൂപ്പര്ഹീറോയായിരുന്നു സ്റ്റാന് ലീ. 1961ല് ഫാന്റാസ്റ്റിക് ഫോര് എന്ന പേരില് എഴുതിയ കോമിക് ആണ് സ്റ്റാന് ലീയുടെ ഇതിഹാസ പരിവേഷത്തിന് കാരണം.
അന്നുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിരുന്ന കോമിക് പുസ്തകങ്ങളെക്കാള് വ്യത്യസ്തമായ ഒന്നായിരുന്നു ഫാന്റാസ്റ്റിക് ഫോര്. തുല്യ പ്രധാന്യമുള്ള നാല് പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങള്. സ്വന്തമായി വ്യക്തിത്വമുള്ള അവരുടെ സ്വഭാവ സവിശേഷതകള്ക്കായിരുന്നു കോമിക്കില് പ്രാധാന്യം. എല്ലാം തികഞ്ഞ അമാനുഷിക കോമിക് കഥാപാത്രങ്ങളില് നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി ഒരു നിലനില്പ്പ് കോമിക് സൂപ്പര് ഹീറോകള്ക്കും സാധ്യമാണ് എന്ന് തെളിഞ്ഞത് സ്റ്റാന് ലീയുടെ എഴുത്തിലൂടെയാണ്.
Read More: സ്പൈഡർ മാൻ സൃഷ്ടാവ് സ്റ്റാൻ ലീ അന്തരിച്ചു
ദി ഹള്ക്ക്, ഡോക്ടര് സ്ട്രേഞ്ച്, ഡെയര്ഡെവിള്, ബ്ലാക്ക് പാന്തര്, എക്സ്-മെന്, ക്യാപ്റ്റന് അമേരിക്ക, ഥോര്, അവഞ്ചേഴ്സ്, അയണ്മാന് എന്നിങ്ങനെ വമ്പന് കഥാപാത്രങ്ങളെ സ്റ്റാന് ലീയാണ് സൃഷ്ടിച്ചത്. എങ്കിലും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഏറ്റവും ശ്രദ്ധിക്കപ്പെട്ട കോമിക് സ്പൈഡര്മാന് ആയിരുന്നു. ലീയുടെ കഥാപാത്ര സൃഷ്ടിയുടെ ഏറ്റവും മികച്ച ഉദാഹരണമായിരുന്നു പീറ്റര് പാര്ക്കര് എന്ന സ്പൈഡര്മാന്.
"ഒരോ കഥാപാത്രങ്ങള്ക്കും സ്റ്റാന് ലീ വ്യക്തിത്വം നല്കി. കൗമാരക്കാരായ കഥാപാത്രങ്ങള്ക്ക് അവരനുഭവിക്കുന്ന സ്ഥിരം പ്രശ്നങ്ങള് നല്കി. തലയിലെ താരനും കാലുകളിലെ വളര്ച്ചതെറ്റിയ നഖവും മുഖത്തെ കുരുക്കളുമെല്ലാം അവരുടെ നിത്യജീവിതത്തിലെ പ്രതിസന്ധികളായി. മിക്കപ്പോഴും വീട്ടുകാരോടുള്ള പിണക്കങ്ങളും ഇറങ്ങിപ്പോക്കുകളും." സ്റ്റാന് ലീയെക്കുറിച്ച് ബിബിസി എഴുതി.
സമ്മര്ദ്ദങ്ങളും ദരിദ്രവുമായ ചുറ്റുപാടില് നിന്നാണ് സ്റ്റാന് ലീ വളര്ന്നത്. കോമിക് ബുക്കുകള് എഴുതുന്നതിന് മുന്പ് തന്നെ ടൈംലി കോമിക്സ് എന്ന സ്ഥാപനത്തില് കോമിക് എഡിറ്റര് ആയിരുന്നു സ്റ്റാന് ലീ. ഫാന്റാസ്റ്റിക് ഫോര് എഴുതാന് തീരുമാനിച്ചതോടെയാണ് തന്റെയും കോമിക് ലോകത്തിന്റെയും തലവരമാറ്റിയ താരമായി ലീ മാറിയത്. ടൈംലി പിന്നീട് മാര്വല് കോമിക്സ് ആയി മാറി.
ഡിസി കോമിക്സ് അമേരിക്കയിലെ കോമിക് വായനക്കാരില് ഒന്നാം സ്ഥാനം നേടിയിരുന്ന സമയത്താണ് ഫാന്റാസ്റ്റിക് ഫോര് എഴുതിയ സ്റ്റാന് ലീ ചരിത്രമായതെന്നതും ശ്രദ്ധേയമാണ്. സൂപ്പര്മാന്, ബാറ്റ്മാന്, വണ്ടര് വുമണ്, ഗ്രീന് ലാന്റേണ് തുടങ്ങിയ കഥാപാത്രങ്ങളുടെ സൃഷ്ടാക്കാളാണ് ഡിസി. അന്നത്തെ മത്സരത്തിന് ശേഷം മാര്വല് ലോകം കീഴടക്കി.
കോമിക് കഥകളിലെ ആകര്ഷക ചേരുവയായ ഷെയര്ഡ് യൂണിവേഴ്സ് എന്ന സാധ്യത വ്യാപകമായി ഉപയോഗിച്ചതും പ്രചാരത്തിലാക്കിയതും സ്റ്റാന് ലീയാണ്. ഒന്നിലധികം സൂപ്പര് ഹീറോകളെ ഒരുമിച്ച് കൊണ്ടുവരുന്ന രീതിയാണിത്. കോമിക് ബുക്കുകളുടെ പ്രചാരം ഏറ്റവും ഉയരത്തിലായിരുന്ന 1970 കാലഘട്ടത്തില് വര്ഷം 50 ദശലക്ഷം കോപ്പികളാണ് മാര്വല് വിറ്റിരുന്നത്.
2002ല് നടന് ടോബി മാഗ്വെയര് നായകനായ സ്പൈഡര്-മാന് സിനിമയായി. പീറ്റര് പാര്ക്കര് എന്ന പഞ്ചപാവം പയ്യന്റെ അമാനുഷികത ലോകം മുഴുവന് ശ്രദ്ധിക്കപ്പെട്ടു. സ്പൈഡര്മാന് 2 കൂടെ 2004ല് റിലീസ് ആയതോടെ 1.6 ബില്യണ് ഡോളറാണ് ഈ സിനിമ മാത്രം ഹോളിവുഡില് നിന്ന് വാരിയത്. ഇതോടെ മറ്റു കോമിക്കുകളും മാര്വല് സിനിമയാക്കി. അവഞ്ചേഴ്സ്, ഥോര്, ക്യാപ്റ്റന് അമേരിക്ക, എക്സ്-മെന് തുടങ്ങിയ സിനിമകളെല്ലാം കാശുവാരുകയും ലോകം മുഴുവന് കോമിക് ബുക്കുകളുടെ പ്രഭാവം തിരികെ എത്തിക്കുകയും ചെയ്തു.
തന്റെ 19-ാം വയസില് കോമിക് ബുക്ക് എഡിറ്ററായി ജോലിയില് പ്രവേശിച്ച സ്റ്റാന് ലീ, 40-ാം വയസില് ജോലി നിര്ത്താന് തീരുമാനിച്ചിരുന്നു. അന്ന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭാര്യയാണ് ലീയെ പിന്തിരിപ്പിച്ചത്. ആ തീരുമാനത്തിന് ഇന്ന് ലോകം മുഴുവനുള്ള മാര്വല് ആരാധകര് ഉള്ളില് നന്ദി പറയുന്നു.
2018 നവംബര് 12ന് 95-ാം വയസില് സ്റ്റാന് ലീ അന്തരിച്ചു. ഇന്ന് എല്ലാ സൂപ്പര്ഹീറോകളും സൃഷ്ടാവിന് വേണ്ടി മൗനം ആചരിക്കുന്നുണ്ടാകും.
അന്നുവരെ എഴുതപ്പെട്ടിരുന്ന കോമിക് പുസ്തകങ്ങളെക്കാള് വ്യത്യസ്തമായ ഒന്നായിരുന്നു ഫാന്റാസ്റ്റിക് ഫോര്. തുല്യ പ്രധാന്യമുള്ള നാല് പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങള്. സ്വന്തമായി വ്യക്തിത്വമുള്ള അവരുടെ സ്വഭാവ സവിശേഷതകള്ക്കായിരുന്നു കോമിക്കില് പ്രാധാന്യം. എല്ലാം തികഞ്ഞ അമാനുഷിക കോമിക് കഥാപാത്രങ്ങളില് നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി ഒരു നിലനില്പ്പ് കോമിക് സൂപ്പര് ഹീറോകള്ക്കും സാധ്യമാണ് എന്ന് തെളിഞ്ഞത് സ്റ്റാന് ലീയുടെ എഴുത്തിലൂടെയാണ്.
Read More: സ്പൈഡർ മാൻ സൃഷ്ടാവ് സ്റ്റാൻ ലീ അന്തരിച്ചു
ദി ഹള്ക്ക്, ഡോക്ടര് സ്ട്രേഞ്ച്, ഡെയര്ഡെവിള്, ബ്ലാക്ക് പാന്തര്, എക്സ്-മെന്, ക്യാപ്റ്റന് അമേരിക്ക, ഥോര്, അവഞ്ചേഴ്സ്, അയണ്മാന് എന്നിങ്ങനെ വമ്പന് കഥാപാത്രങ്ങളെ സ്റ്റാന് ലീയാണ് സൃഷ്ടിച്ചത്. എങ്കിലും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഏറ്റവും ശ്രദ്ധിക്കപ്പെട്ട കോമിക് സ്പൈഡര്മാന് ആയിരുന്നു. ലീയുടെ കഥാപാത്ര സൃഷ്ടിയുടെ ഏറ്റവും മികച്ച ഉദാഹരണമായിരുന്നു പീറ്റര് പാര്ക്കര് എന്ന സ്പൈഡര്മാന്.
"ഒരോ കഥാപാത്രങ്ങള്ക്കും സ്റ്റാന് ലീ വ്യക്തിത്വം നല്കി. കൗമാരക്കാരായ കഥാപാത്രങ്ങള്ക്ക് അവരനുഭവിക്കുന്ന സ്ഥിരം പ്രശ്നങ്ങള് നല്കി. തലയിലെ താരനും കാലുകളിലെ വളര്ച്ചതെറ്റിയ നഖവും മുഖത്തെ കുരുക്കളുമെല്ലാം അവരുടെ നിത്യജീവിതത്തിലെ പ്രതിസന്ധികളായി. മിക്കപ്പോഴും വീട്ടുകാരോടുള്ള പിണക്കങ്ങളും ഇറങ്ങിപ്പോക്കുകളും." സ്റ്റാന് ലീയെക്കുറിച്ച് ബിബിസി എഴുതി.
സമ്മര്ദ്ദങ്ങളും ദരിദ്രവുമായ ചുറ്റുപാടില് നിന്നാണ് സ്റ്റാന് ലീ വളര്ന്നത്. കോമിക് ബുക്കുകള് എഴുതുന്നതിന് മുന്പ് തന്നെ ടൈംലി കോമിക്സ് എന്ന സ്ഥാപനത്തില് കോമിക് എഡിറ്റര് ആയിരുന്നു സ്റ്റാന് ലീ. ഫാന്റാസ്റ്റിക് ഫോര് എഴുതാന് തീരുമാനിച്ചതോടെയാണ് തന്റെയും കോമിക് ലോകത്തിന്റെയും തലവരമാറ്റിയ താരമായി ലീ മാറിയത്. ടൈംലി പിന്നീട് മാര്വല് കോമിക്സ് ആയി മാറി.
ഡിസി കോമിക്സ് അമേരിക്കയിലെ കോമിക് വായനക്കാരില് ഒന്നാം സ്ഥാനം നേടിയിരുന്ന സമയത്താണ് ഫാന്റാസ്റ്റിക് ഫോര് എഴുതിയ സ്റ്റാന് ലീ ചരിത്രമായതെന്നതും ശ്രദ്ധേയമാണ്. സൂപ്പര്മാന്, ബാറ്റ്മാന്, വണ്ടര് വുമണ്, ഗ്രീന് ലാന്റേണ് തുടങ്ങിയ കഥാപാത്രങ്ങളുടെ സൃഷ്ടാക്കാളാണ് ഡിസി. അന്നത്തെ മത്സരത്തിന് ശേഷം മാര്വല് ലോകം കീഴടക്കി.
കോമിക് കഥകളിലെ ആകര്ഷക ചേരുവയായ ഷെയര്ഡ് യൂണിവേഴ്സ് എന്ന സാധ്യത വ്യാപകമായി ഉപയോഗിച്ചതും പ്രചാരത്തിലാക്കിയതും സ്റ്റാന് ലീയാണ്. ഒന്നിലധികം സൂപ്പര് ഹീറോകളെ ഒരുമിച്ച് കൊണ്ടുവരുന്ന രീതിയാണിത്. കോമിക് ബുക്കുകളുടെ പ്രചാരം ഏറ്റവും ഉയരത്തിലായിരുന്ന 1970 കാലഘട്ടത്തില് വര്ഷം 50 ദശലക്ഷം കോപ്പികളാണ് മാര്വല് വിറ്റിരുന്നത്.
2002ല് നടന് ടോബി മാഗ്വെയര് നായകനായ സ്പൈഡര്-മാന് സിനിമയായി. പീറ്റര് പാര്ക്കര് എന്ന പഞ്ചപാവം പയ്യന്റെ അമാനുഷികത ലോകം മുഴുവന് ശ്രദ്ധിക്കപ്പെട്ടു. സ്പൈഡര്മാന് 2 കൂടെ 2004ല് റിലീസ് ആയതോടെ 1.6 ബില്യണ് ഡോളറാണ് ഈ സിനിമ മാത്രം ഹോളിവുഡില് നിന്ന് വാരിയത്. ഇതോടെ മറ്റു കോമിക്കുകളും മാര്വല് സിനിമയാക്കി. അവഞ്ചേഴ്സ്, ഥോര്, ക്യാപ്റ്റന് അമേരിക്ക, എക്സ്-മെന് തുടങ്ങിയ സിനിമകളെല്ലാം കാശുവാരുകയും ലോകം മുഴുവന് കോമിക് ബുക്കുകളുടെ പ്രഭാവം തിരികെ എത്തിക്കുകയും ചെയ്തു.
തന്റെ 19-ാം വയസില് കോമിക് ബുക്ക് എഡിറ്ററായി ജോലിയില് പ്രവേശിച്ച സ്റ്റാന് ലീ, 40-ാം വയസില് ജോലി നിര്ത്താന് തീരുമാനിച്ചിരുന്നു. അന്ന് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഭാര്യയാണ് ലീയെ പിന്തിരിപ്പിച്ചത്. ആ തീരുമാനത്തിന് ഇന്ന് ലോകം മുഴുവനുള്ള മാര്വല് ആരാധകര് ഉള്ളില് നന്ദി പറയുന്നു.
2018 നവംബര് 12ന് 95-ാം വയസില് സ്റ്റാന് ലീ അന്തരിച്ചു. ഇന്ന് എല്ലാ സൂപ്പര്ഹീറോകളും സൃഷ്ടാവിന് വേണ്ടി മൗനം ആചരിക്കുന്നുണ്ടാകും.