ആപ്പ്ജില്ല

'രജപുത്താന'യിലെ സ്വര്‍ണ്ണ നഗരിയിലേക്കായിരുന്നു ഞങ്ങളുടെ അടുത്ത യാത്ര, ഭാഗം - രണ്ട്

രജപുത്രന്മാരുടെ നാട് എന്നര്‍ത്ഥത്തില്‍ 'രജപുത്താന'എന്ന് വിളിച്ചിരുന്ന രാജസ്ഥാനിലേക്ക് നടത്തിയ യാത്രയുടെ അനുഭവങ്ങളെക്കുറിച്ച് പ്രീജ എസ് എഴുതിയ ലേഖനം വായിക്കാം.

Samayam Malayalam 15 Jun 2022, 4:51 pm

ഹൈലൈറ്റ്:

  • സ്വര്‍ണ്ണ നഗരിയെന്ന് വിളിക്കുന്ന ജയ്സാല്‍മീറിലേക്കായിരുന്നു അടുത്തതായി പോയത്.
  • ഥാര്‍ മരുഭൂമിയിലെത്തി അവിടെയൊരു ഡെസെര്‍ട്ട് ക്യാമ്പിലും ഒരു ദിവസം കൂടി.
  • രജപുത്താനയിലെ ഓരോ കൊട്ടാരത്തിനും ഓരോ കഥകള്‍ പറയാനുണ്ട്.
ഹൈലൈറ്റ്സിനായി ആപ്പ് ഡൗൺലോഡ് ചെയ്യൂ!
Samayam Malayalam Rajasthan travel
പുഷ്‌കറും, അജ്മീറും, പിങ്ക് സിറ്റിയും, ആംബര്‍ കോട്ടയും, ജല്‍ മഹലും, സിറ്റി പാലസും നഹര്‍ഗഡ് ഫോര്‍ട്ടും ഒക്കെ സന്ദര്‍ശിച്ചതിന് ശേഷം സ്വര്‍ണ്ണ നഗരിയെന്ന് വിളിക്കുന്ന ജയ്‌സാല്‍മീറിലേക്കായിരുന്നു പോയത്. ജയ്പൂരില്‍ നിന്ന് 560 കിലോമീറ്റര്‍ പടിഞ്ഞാറ് മാറിയാണ് ജയ്‌സാല്‍മീര്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. യുനെസ്‌കോയുടെ ലോകപൈതൃക കേന്ദ്രമായി ഇടം നേടിയിട്ടുള്ള ഈ പുരാതന മരഭൂനഗരം ഥാര്‍ മരുഭൂമിയുടെ ഹൃദയഭാഗത്താണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഒന്നാം ഭാഗം വായിക്കാം: 'രജപുത്താന'യിലേക്ക് ഞാനും കുറേ പെണ്ണുങ്ങളും കൂടി നടത്തിയ യാത്ര

സ്വര്‍ണ്ണ നഗരി (Golden city Jaisalmier)

സ്വര്‍ണ്ണ നഗരിയെന്ന് എന്തുക്കൊണ്ടാണ് ജയ്സാല്‍മീറിനെ വിളിക്കുന്നതെന്ന് അവിടെയെത്തിയപ്പോള്‍ മനസ്സിലായി. ഇവിടുത്തെ ജയ്സാല്‍മീര്‍ കോട്ടയ്ക്കും പഴയ കെട്ടിടങ്ങള്‍ക്കുമെല്ലാം സ്വര്‍ണ്ണനിറമാണ്. സൂര്യപ്രകാശം തട്ടുമ്പോള്‍ ഈ കെട്ടിടങ്ങള്‍ സ്വര്‍ണ്ണം പോലെ തിളങ്ങും. മഞ്ഞ നിറമുള്ള സാന്‍ഡ് സ്റ്റോണ്‍ എന്ന കല്ലുകള്‍ കൊണ്ടാണ് ഈ കെട്ടിടങ്ങള്‍ നിര്‍മ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. പതിനൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടില്‍ ജെയ്‌സാല്‍ രാജാവാണ് ഈ മനോഹരമായ കോട്ട നിര്‍മ്മിച്ചത്. ഇതിനുള്ളില്‍ ഇപ്പോഴും 4000-ത്തോളം ജനങ്ങള്‍ താമസിക്കുന്നുണ്ട്. ഈ കെട്ടിടത്തിന്റെ എല്ലാ ഭാഗങ്ങളും ഇളക്കി മാറ്റാന്‍ പറ്റുന്നതാണ്. ഈ കൊട്ടാരം അങ്ങനെ തന്നെ മറ്റൊരു സ്ഥാനത്തേക്ക് പുനസൃഷ്ടിക്കാവുന്ന തരത്തില്‍ ആണ് പണി കഴിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നത്. കോട്ടയ്ക്കത്തൂടെ കുറെ നടന്നതിന് ശേഷം. ഞങ്ങള്‍ ഇവിടുത്തെ ഹവേലികള്‍ കാണാനായി പോയി. എല്ലാം ഒരുപോലെ തന്നെ കാണപ്പെടുന്നു, ഒരേ നിറം, ഒരേ രൂപം..
സഞ്ചാരികളെ, ആത്മാവിന്റെ ദാഹം തീര്‍ക്കാന്‍ ദില്ലിയിലെ സൂഫി രാവുകള്‍ കാട്ടിതരട്ടെ?
ഥാര്‍ (Thar)

ജയ്സാല്‍മീറില്‍ നിന്ന് ഥാര്‍ മരുഭൂമിയിലെത്തി, അവിടെയൊരു ഡെസെര്‍ട്ട് ക്യാമ്പിലും ഒരു ദിവസം കൂടിയിരുന്നു. അന്നാണ് മരുഭൂമിയിലെ ചൂട് ശരിക്കും അറിഞ്ഞത്. ചുട്ടു പൊള്ളുന്ന വെയില്‍, കണ്ണ് തുറന്നു നോക്കാന്‍ പോലും കഴിയാത്തത് പോലെ. സത്യത്തില്‍ ചൂട് വളരെക്കുറഞ്ഞ കാലമായിരുന്നിട്ടും ഞങ്ങള്‍ക്ക് അവിടെ കഴിയാന്‍ വളരെ ബുദ്ധിമുട്ടായിരുന്നു. വൈകുന്നേരമാകാന്‍ കാത്തിരുന്നു. വൈകിട്ട് 5.00 മണിക്ക് ഞങ്ങള്‍ക്കായി ഒരു ജീപ്പ് സഫാരി ഏര്‍പ്പെടുത്തിയിരുന്നു. ഗംഭീര അനുഭവമായിരുന്നു അത്. മണലിലൂടെ കുത്തനെ ഉള്ള കയറ്റങ്ങളും ഇറക്കവുമൊക്കെയായി ഹരം പിടിപ്പിച്ച ഒരു സഫാരി. പക്ഷെ ഒന്ന് കൈ വിട്ടാല്‍ ദൂരേക്ക് തെറിച്ചു പോകുമോയെന്ന് ഭയന്നായിരുന്നു ജീപ്പിലിരുന്നത്.

ഒരു ജീപ്പില്‍ ആറ് പേര്‍ക്ക് യാത്ര ചെയ്യാമായിരുന്നു. തുറന്ന ജീപ്പ് ആയതുക്കൊണ്ട് ഞങ്ങള്‍ എഴുന്നേറ്റു നിന്ന് ആണ് സഫാരി ആസ്വദിച്ചത്. ജീപ്പ് യാത്ര കഴിഞ്ഞ് മരുഭൂമിയിലൂടെ ക്യാമല്‍ സഫാരിയും നടത്തി. ആദ്യമായി ആണ് ഒട്ടകത്തിന്റെ പുറത്തു കയറിയത്. ഒരു കൊച്ച് പയ്യനാണ് ഞങ്ങളുടെ ഒട്ടകത്തിന്റെ 'പാപ്പാന്‍'. എങ്ങനെയൊക്കയോ വലിഞ്ഞു അതിന്റെ പുറത്ത് ഞങ്ങള്‍ രണ്ടു പേര്‍ കയറി. ഒട്ടകം ഒരു കാല്‍ പൊക്കിയതും ഞങ്ങള്‍ ഒരു സൈഡിലേക്ക് ഊര്‍ന്നുപോയി, പിടി വിടാതിരുന്നത്തുക്കൊണ്ട് താഴെ വീണില്ല. ഒട്ടകം മറ്റേ കാലും കൂടി പൊക്കി എഴുന്നേറ്റപ്പോഴും ഞങ്ങള്‍ അവിടെ തന്നെ ഉണ്ടായിരുന്നു.. ഭാഗ്യം.


മണല്‍ കുന്നുകള്‍ കയറി ഇറങ്ങി, പൊങ്ങിയും താണും പോകുന്ന ഈ സഫാരി ഒരു വീഗാലാന്‍ഡ് റൈഡ് പോലെയാണ് അനുഭവപ്പെട്ടത്. ഒട്ടകപ്പുറത്തിരുന്നപ്പോള്‍ നല്ല ഭംഗിയുള്ള കാഴ്ചകളായിരുന്നു ചുറ്റിനും തെളിഞ്ഞത്. മരുഭൂമിയുടെ പശ്ചാത്തലത്തിലുള്ള അസ്തമയം കൂടിയായപ്പോള്‍ പറഞ്ഞ് അറിയിക്കാന്‍ കഴിയാത്ത എന്തോ ഒരു അനുഭൂതിയായിരുന്നു മനസ്സില്‍ നിറഞ്ഞത്. ഇടയ്ക്ക് ഒട്ടകത്തിനെ നിയന്ത്രിച്ചിരുന്ന കൊച്ചു പയ്യന്‍ ഫോട്ടോയും വിഡിയോയും എടുത്തു ഞങ്ങളെ സന്തോഷിപ്പിച്ചു. പാവങ്ങള്‍ ജീവിക്കാന്‍ വേണ്ടിയുള്ള ഒരു ആഭ്യാസങ്ങള്‍.. ഒടുവില്‍ സഫാരി തീര്‍ന്നു. കയറിയതുപോലെ തന്നെ, ഒട്ടകത്തിന്റെ പുറത്ത് നിന്ന് ഇറങ്ങുന്നതും വലിയ ഒരു ചടങ്ങായിരുന്നു. അവിടെ നിന്ന് പിന്നെ മരുഭൂമിയിലൂടെ ചുമ്മാതെ അലഞ്ഞുനടന്നു. പിന്നെയെപ്പോഴോ ചുവപ്പ് ചായം പടര്‍ന്ന അസ്തമയ സൂര്യനെയും നോക്കി എല്ലാം മറന്നു മരുഭൂമിയില്‍ കുറെ നേരം ഇരുന്നു.

ഇരുട്ട് പരന്നുതുടങ്ങിയപ്പോള്‍ ക്യാമ്പിലേക്ക് നടന്നു. ഏഴ് മണി ആയപ്പോഴേക്കും ഞങ്ങള്‍ തണുത്തു വിറക്കാന്‍ തുടങ്ങി. പകലത്തെ പൊള്ളുന്ന ചൂട് മാറി മരുഭൂമി കടുത്ത തണുപ്പിലേക്ക് കയറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു. രാത്രിയില്‍ ക്യാമ്പിലെ അതിഥികള്‍ക്കായി രാജസ്ഥനിലെ തനത് കലകളുടെ അവതരണമുണ്ടായിരുന്നു. തറയില്‍ നിര നിരയായി വിരിച്ച മെത്തയില്‍ ഇരുന്നുക്കൊണ്ട് രാജസ്ഥാനി നാടോടി നൃത്തവും, പാട്ടുമൊക്കെ ആസ്വദിച്ചിരുന്നു. പരിപാടിയുടെ അവസാനം അവരുടെ ഒപ്പം ഞങ്ങള്‍ക്കും നൃത്തം ചെയ്യാനുള്ള അവസരം ലഭിച്ചു. ഞങ്ങള്‍ എല്ലാരും മതി മറന്നു നൃത്തം ചെയ്തു, നൃത്തം ആണോയെന്ന് അറിയില്ല അതുപോലെ എന്തോ ഒന്ന് അവരുടെ കൂടെ കൂടി എന്തൊക്കെയോ കളിച്ചു. പിന്നെ വിഭവസമൃദ്ധമായ അത്താഴത്തിന് ശേഷം കുറെ വാചകമടിയും കഴിഞ്ഞ് ക്യാമ്പിലെ കമ്പിളി പുതപ്പിന് അടിയിലേക്ക് നൂണ്ടുകയറി.


പിറ്റേന്ന് ക്യാമ്പില്‍ നിന്ന് മടങ്ങിയപ്പോള്‍ ജയ്സാല്‍മീറിലെ ഗഡിസര്‍ തടാകത്തിലേക്കും (ജയ്സാല്‍മീര്‍ ലേക്ക് എന്നും ഇതിനെ വിളിക്കാറുണ്ട്) പോയിരുന്നു. ഇതൊരു കൃത്രിമ തടാകം ആണ്. മരുഭൂമിയില്‍ പെയ്യുന്ന മഴവെള്ളം സംഭരിച്ചു കൊണ്ടാണ് ഈ തടാകം നിര്‍മ്മിച്ചത്. ഒരു കാലത്ത് ജനങ്ങള്‍ക്കു കുടിവെള്ളം ആശ്രയം ആയിരുന്നു ഈ തടാകം. പതിനൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടില്‍ ജെയ്‌സാല്‍ രാജാവാണ് ഇതും നിര്‍മ്മിച്ചത്. ഇന്ന് പ്രദേശത്തെ ഒരു കനാലില്‍ നിന്നാണ് ഇവിടേക്ക് വെള്ളം എത്തിക്കുന്നത്.

ജോധ്പൂര്‍ ( jodhpur)

അടുത്ത യാത്ര ജോധ്പൂര്‍ നഗരത്തിലേക്ക് ആയിരുന്നു. വൈകിട്ടോടെ ഞങ്ങള്‍ കുന്നിന്റെ മുകളിലായി സ്ഥിതി ചെയുന്ന മെഹ്റാന്‍ഗഡ് ഫോര്‍ട്ടില്‍ എത്തി. ഇന്ത്യയിലെ തന്നെ ഏറ്റവും വലിയ കോട്ടകളില്‍ ഒന്നായ ഇത് റാവു ജോധയാണ് പണി കഴിപ്പിച്ചത്. ഇതിന്റെ ഉള്ളിലായി ഏഴ് കാവാടങ്ങള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു. ഓരോ കവാടവും വ്യത്യസ്തമായിരുന്നു. അവിടെ നിന്ന് സൂര്യാസ്തമയം കൂടി കണ്ടാണ് മടങ്ങിയത്.

പിറ്റേന്ന് ജസ്വന്ത് താഡാ സ്മാരകം കാണാനാണ് പോയത്. ഇത് മഹാരാജ ജസ്വന്ത് സിംഗിന്റെ പേരിലുള്ള സ്മാരകം ആണ്. വെണ്ണക്കല്ലില്‍ കൊത്തുപണികള്‍ കൊണ്ട് തീര്‍ത്ത ഈ സ്മാരകത്തെ ഒരു 'ജോധ്പൂര്‍ താജ്മഹല്‍' എന്നും വിളിച്ചാലും തെറ്റില്ലന്ന് തോന്നുന്നു. ഇവിടെ നിന്ന് റാവു ജോധ ഡെസെര്‍ട്ട് പാര്‍ക്കിലേക്കും പോയിരുന്നു. വൈവിദ്ധ്യമാര്‍ന്ന ധാരാളം കല്ലുകള്‍ /പാറകള്‍ ഇവിടെ കാണാം. പക്ഷെ അവിടെ വലിയ താല്‍പര്യം തോന്നുന്ന ഒന്നും കണ്ടില്ല.


ഉദയ്പൂര്‍ (udaipur)

ജോധ്പൂരില്‍ നിന്ന് ഉദയ്പൂരിക്കുള്ള യാത്രയില്‍ രണക്പുര്‍ ജൈന ക്ഷേത്രവും കാണാന്‍ കഴിഞ്ഞിരുന്നു. വൈകിട്ടത്തോടെയാണ് ഉദയ്പൂരിലെത്തിയത്. ഞങ്ങള് എത്തിയതും അവിടെ നല്ല മഴയും തുടങ്ങി. എന്താണോ എന്തോ ഞങ്ങളുടെ വരവോടെ മരുഭൂപ്രദേശങ്ങളില്‍ മഴ പെയ്തു തകര്‍ക്കുകയാണ്. രാവിലെ എഴുന്നേറ്റപ്പോഴും മഴ ഉണ്ടായിരുന്നെങ്കിലും സിറ്റി പാലസ് കാണാനായി ഞങ്ങള്‍ പുറപ്പെട്ടു. പിച്ചോള തടാകത്തിന്റെ അരികിലായി പണി കഴിപ്പിച്ച സിറ്റി പാലസ് രാജസ്ഥാനിലെ ഏറ്റവും വലിയ കൊട്ടാരങ്ങളില്‍ ഒന്നായിരുന്നു.

കൊട്ടാരത്തിന്റെ ഉള്ളിലെ കാഴ്ചകള്‍ കാണാന്‍ മാത്രം എത്ര ദിവസം വേണ്ടിവരുമെന്ന് ആലോചിച്ചുപോയി. അത്രയ്ക്കു ഗംഭീരമായ നിര്‍മ്മിതയാണിത്. രാജസ്ഥാന്‍ വാസ്തു ശില്പികളുടെ കരവിരുത് കാണേണ്ടത് തന്നെയാണ്. ഭംഗിയുള്ള ധാരാളം മുറികളും ഇടനാഴികളും, ഭിത്തിയില്‍ പതിപ്പിച്ച കണ്ണാടികളും ചുമര്‍ചിത്രങ്ങളും ഒക്കെ നമ്മളെ ആശ്ചര്യപ്പെടുത്തും. ഉദയ്പൂരിലെ പര്യടനം കൂടി കഴിഞ്ഞതോടെ ഈ രാജസ്ഥാന്‍ യാത്രകള്‍ക്ക് വിരാമമിടാനായി.. കുറെ നല്ല അനുഭവങ്ങളുമായിട്ടായിരുന്നു ഉദയ്പൂരില്‍ നിന്ന് മടങ്ങിയത്.

ഗോവയിലേക്കും ബോംബെയിലേക്കും യാത്ര ചെയ്യിപ്പിക്കാന്‍ കൊതിപ്പിച്ച മരിയോ മിറാന്‍ഡയുടെ വരകള്‍
ഷോപ്പിംഗ്

യാത്ര പ്ലാന്‍ ചെയ്തപ്പോള്‍ തന്നെ മനസ്സില്‍ ഷോപ്പിംഗിനെക്കുറിച്ചും ചിന്തിച്ചിരുന്നു. ഞങ്ങള്‍ ആദ്യ ദിവസം മുതല്‍ ഓരോ സാധനങ്ങള്‍ വാങ്ങി കൂട്ടിയിരുന്നതുക്കൊണ്ട് ഷോപ്പിംഗിനായി പ്രത്യേകം സമയം കണ്ടെത്തേണ്ടകാര്യമില്ലായിരുന്നു. എങ്കിലും മടങ്ങുന്നതിന് മുമ്പ് ഔദ്യോഗികമായിട്ട് ഒരു ഷോപ്പിംഗ് കൂടി നടത്തിയിരുന്നു. ജയ്പൂരിലെ കറക്കത്തിനിടെ 'ബപ്പു ബസാര്‍'ലേക്കും ഞങ്ങള്‍ പോയിരുന്നു. എണ്ണിയാലൊടുങ്ങാത്ത ബസാറുകളാണ് അവിടെയുള്ളത്. അവിടുന്ന് ചെരുപ്പുകള്‍, ബാഗ്, ജ്വല്ലറി ഐറ്റംസ്, തുണിത്തരങ്ങള്‍, ബാന്ധിനി സാരീസ്, ലഹരിയാ സാരീസ്, പൈജാമ, സല്‍വാര്‍ മെറ്റീരിയല്‍സ് അങ്ങനെ ഒരുപ്പാട് സാധനങ്ങള്‍ ഞങ്ങളെല്ലാവരും മേടിച്ചിരുന്നു. പിന്നീട് ജോധ്പൂരിലും, ഉദയ്പൂരിലും ഈ പരിപാടി തുടര്‍ന്നു. കൈയിലുള്ള കാശ് തീരുന്നത് വരെ വാങ്ങിക്കൂട്ടി. ശരിക്കും പറഞ്ഞാല്‍ അവസാനം ഷോപ്പിംഗ് ചെയ്യാന്‍ പണമുണ്ടായിരുന്നില്ല. ഒരിക്കല്‍ അല്ലേ രാജസ്ഥാനില്‍ പോകൂ.. അതുക്കൊണ്ട് തന്നെ കണ്ടെതെല്ലാം വാങ്ങി, തിരിച്ചു വരുമ്പോള്‍ വിഷമം വേണ്ടല്ലോ.


മടക്കം

മടക്കദിവസം രാവിലെ ഞങ്ങള്‍ക്ക് കിട്ടിയ ആഹാരം രാവിലെ പോഹയും (അവല്‍ കൊണ്ടുള്ള പലഹാരം), ആലൂ പറോട്ടയും ആയിരുന്നു. മുന്‍ ദിവസങ്ങളിലും രാജസ്ഥാനി ഭക്ഷണങ്ങളായിരുന്നു പലപ്പോഴും കഴിച്ചത്. ആ യാത്രയില്‍ കഴിച്ചതില്‍ നല്ല ഭക്ഷണമായി തോന്നിയത് രാജസ്ഥാനി താലി മീല്‍സ് ആയിരുന്നു. 15 ഓളം വിഭവങ്ങളുണ്ടായിരുന്നു ആ താലി മീല്‍സില്‍. എല്ലാ വിഭവങ്ങളും മതി വരുവോളം എത്ര വേണമെങ്കിലും തരും. ട്രെഡിഷണല്‍ ഫുഡ് ആയ ദാല്‍ ബാട്ടി ചൂര്‍മ ( dhal batti choorma ) കഴിച്ചു നോക്കിയിരുന്നു. പിന്നെ ഗുലാബ് ജാമുന്‍ കഴിക്കാത്ത ഞാന്‍ ചൂട് ഗുലാബ് ജാമുന്‍ കഴിച്ചതോടെ, പിന്നെയും മൂന്ന് പ്രാവിശ്യം വാങ്ങി കഴിച്ചു. നാവില്‍ ഇട്ടാല്‍ അലിഞ്ഞു പോകുന്നതും, അത്രയ്ക്കു രുചികരവും ആയിരുന്നു ആ ഗുലാബ് ജാമുന്‍. ഈക്കഴിഞ്ഞ ദിവസങ്ങളില്‍ പല പല വിഭവങ്ങളും ഭക്ഷണങ്ങളും ഒക്കെ കഴിച്ചു. ഈ രുചികളും ഓര്‍മ്മകളുമൊക്കെയാണല്ലോ ജീവിതത്തിലെ യഥാര്‍ത്ഥ സമ്പാദ്യങ്ങള്‍..

രജപുത്താനയിലൂടെ നടത്തിയ യാത്രയെ പറ്റി എഴുതാന്‍ ഇതിലും അധികമുണ്ട്. ഇവിടുത്തെ ഓരോ കൊട്ടാരത്തിന്റെ ചുമരുകള്‍ക്കും ഓരോ കഥകള്‍ പറയാനുണ്ട്, ഓരോ കോട്ടകള്‍ക്കും പ്രദേശങ്ങള്‍ക്കും പല തലമുറകളുടെയും ചരിത്രങ്ങളുണ്ട്. ഇവിടെ നിര്‍ത്തുന്നു. രാജസ്ഥാന്‍ യാത്രയിലെ ചില അനുഭവങ്ങള്‍ പങ്കുവയ്ക്കണമെന്ന് മാത്രമേ ഉദ്ദേശിച്ചുള്ളൂ. ഓരോ യാത്രകളും നല്ല കുറേ അനുഭവങ്ങള്‍ നമുക്ക് സമ്മാനിക്കുന്നു. യാത്രകള്‍ അവസാനിക്കുന്നില്ല, ഇനിയുള്ള ദിവസങ്ങള്‍ അടുത്ത യാത്രകള്‍ക്കായിട്ടുള്ള കാത്തിരിപ്പാണ്..

രജപുത്താന യാത്രവിവരണം അവസാനിച്ചു.

(ലേഖിക പ്രീജ എസ്, ജിഎസ്ടി ഡിപ്പാര്‍ട്മെന്റില്‍ ജോലി ചെയ്യുന്നു. എറണാകുളം സ്വദേശിയാണ്.)

ആര്‍ട്ടിക്കിള്‍ ഷോ